Jedynie w strefie umiarkowanej możemy podziwiać drzewa w pięknej jesiennej szacie. Zrzucanie liści to "ewolucyjny nabytek" rosnących tu gatunków. Czy wiesz skąd się wziął?

Wszystko wynika z klimatu, a zatem warunków świetlnych i termicznych. W lasach tropikalnych przez cały rok zarówno dostęp do światła jak i temperatura są mniej więcej na jednakowym, sprzyjającym wegetacji poziomie. Inaczej dzieje się w naszej strefie umiarkowanej, gdzie można zauważyć pory roku, czyli sezony o specyficznych warunkach do wzrostu drzew. Przekłada się to na długość okresów: wegetacyjnego i "spoczynku". Czas niskich temperatur i krótkiego dostępu do światła jest na tyle długi, że rośliny mogą spokojnie przeczekać niesprzyjające warunki zanim wytworzą nowe liście, natomiast długość okresu wegetacyjnego wystarczająca, aby roślina mogła się prawidłowo  rozwijać i rozmnażać. Gdyby drzewo musiało utrzymywać liście również podczas zimy (w tym m.in. zaopatrywać w składniki odżywcze), bilans energetyczny całego organizmu okazałby się bardzo niekorzystny.

Czy pamiętasz jakie drzewo iglaste traci igły na zimę? (Odpowiedź)

Drzewo to "duża fabryka". Proces opadania liście jest spowodowany działaniem enzymu celulazy, który w miejscu przyłączenia ogonka liściowego do gałęzi rozkłada celulozę. Skąd jednak tak piękne kolory? W wyniku spadku temperatury i coraz krótszego dnia zanika chlorofil - zielony barwnik niezbędny do procesu fotosyntezy i prawidłowego rozwoju drzew. Podczas wiosny i lata, kiedy drzewa mają optymalne warunki do wzrostu i rozmnażania, jest go tak dużo, że zakrywa obecność pozostałych barwników, takich jak kartenoidy (żółte) czy antocyjany (czerwone). Jesienią chlorofil zanika i odsłania pozostałe barwniki.

O ile opadanie liści jest uzasadnione, o tyle wyjaśnienie dlaczego liście stają się czerwone i żółte sprawia naukowcom nadal sporo kłopotu. Jedna z hipotez mówi o roli odstraszającej - czerwone i żółte mają służyć odstraszaniu szkodników owadzich. Inna koncepcja wyjaśnia zjawisko z biochemicznego punktu widzenia - roślina broni się w ten sposób przed wytworzeniem rodników, które mogłyby spowodować uszkodzenia tkanek.

W tym roku możemy podziwiać piękną złota polską jesień. Zachęcamy do spacerów!